Gwasanaeth Llyfrgell Pen-y-bont ar Ogwr yn cael ei enwi y Gorau yng Nghymru

Mae Llyfrgelloedd Awen, y gwasanaeth llyfrgelloedd cyhoeddus sy’n cael ei reoli gan Ymddiriedolaeth Ddiwylliannol Awen mewn partneriaeth â Chyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, wedi’i enwi’n Llyfrgell Gymreig y Flwyddyn yn y British Book Awards 2025.

Ynghyd ag enillwyr rhanbarthol a gwledig eraill – llyfrgelloedd ac awdurdodau llyfrgelloedd o bob cwr o’r DU ac Iwerddon – mae Llyfrgelloedd Awen bellach yn cystadlu am goron gyffredinol Llyfrgell y Flwyddyn, a fydd yn cael ei dyfarnu mewn seremoni ym mis Mai.

Mae’r British Book Awards, sy’n cael eu noddi gan y cyhoeddwr DK ac sy’n cael eu rhedeg ar y cyd â”r Reading Agency, yn dathlu’r llyfrgelloedd hynny sy’n ymestyn y tu hwnt i waliau’r llyfrgell i ddod â chymunedau, oedolion a phlant mewn cysylltiad â’r byd llyfrau.

Dewiswyd Llyfrgelloedd Awen o ganlyniad i lwyddiant ei Sialens 21 Llyfr gyntaf erioed, sydd wedi bod yn annog oedolion i archwilio teitlau llyfrau ac awduron newydd, darganfod amrywiaeth o genres newydd ac ehangu eu gorwelion darllen.

Ers ei lansio yng nghanol 2024, mae dros 600 o oedolion wedi recordio’r llyfrau maent wedi darllen gan ddefnyddio taflen bingo Sialens 21 Llyfr ac wedi casglu gwobrau, gan gynnwys llyfrnodau pwrpasol, mygiau teithio, bagiau tote a thywelion te, ar hyd y ffordd. Derbyniodd y person cyntaf i gwblhau’r sialens lyfr pren wedi’i wneud â llaw.

Dywedodd Richard Hughes, Prif Weithredwr Ymddiriedolaeth Ddiwylliannol Awen:

“Rydym yn falch iawn bod panel beirniaid y British Book Awards wedi dewis Llyfrgelloedd Awen fel enillydd rhanbarthol a gwladol Cymru. Mae’r gydnabyddiaeth hon yn dyst i’r gwaith caled parhaus gan ein cydweithwyr llyfrgell, sydd wedi ymrwymo i ddod o hyd i ffyrdd newydd ac arloesol o ymgysylltu â phobl yn ein cymunedau lleol nad ydynt efallai yn darllen yn rheolaidd er pleser neu’n ymweld â’n llyfrgelloedd.

“Pan wnaethom lansio’r her, a gafodd ei chefnogi’n garedig gan gyllid Llywodraeth y DU mewn partneriaeth â Chyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, roedden ni’n gobeithio, ond yn sicr nid oeddem yn disgwyl i gymaint o bobl gymryd rhan. Rydym wedi bod wrth ein bodd gan faint o’r rhain sydd wedi dweud wrthym pa mor bleserus maen nhw wedi gweld y profiad o ddarllen llyfrau na fyddent fel arfer wedi’u codi.

“Hoffwn longyfarch fy nghydweithwyr llyfrgell yn bersonol ar y wobr hon a diolch iddynt am annog cymaint o bobl i gymryd rhan yn y Sialens 21 Llyfr. Mae safon uchel y rhai a gyrhaeddodd y rownd derfynol o bob cwr o’r DU ac Iwerddon yn dangos pa mor galed mae llyfrgelloedd a gwasanaethau llyfrgell yn parhau i weithio fel conglfeini eu cymunedau.”

Dywedodd Arweinydd Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, y Cynghorydd John Spanswick: “Am anrhydedd aruthrol i fod wedi derbyn Llyfrgell Gymreig y Flwyddyn yn y British Book Awards 2025, a nawr i fod yn cystadlu am frig y gwobrau, teitl Llyfrgell y Flwyddyn.

“Nid yw estyn allan i’r gymuned mewn ymgais i ehangu a datblygu eu harferion darllen yn gamp hawdd. Fodd bynnag, mae llwyddiant y Sialens 21 Llyfr yn dangos arloesedd, creadigrwydd ac ymroddiad staff llyfrgell ledled y fwrdeistref sirol.

Mae nifer y trigolion sy’n rhan o’r her hefyd yn tynnu sylw at sut mae llyfrgelloedd yn parhau i fod yn un o sylfeini cymuned, gyda phobl yn awyddus i ymgysylltu a dod at ei gilydd, gan ddefnyddio darllen a’u llyfrgelloedd lleol fel modd i wneud hyn.

Staff Llyfrgelloedd Awen

“Edrychwn ymlaen at ddysgu pwy fydd yn hawlio’r teitl buddugol, gan fod pob un o’r ymgeiswyr yn anhygoel. Da iawn i bawb sy’n cymryd rhan!”

Dywedodd Philip Jones, golygydd The Bookseller a chadeirydd beirniaid y British Book Awards:

“Rwyf wrth fy modd â phob munud o’r British Book Awards hyd yn hyn, o’r cynllunio i’r lansiad, a nawr yn dewis y deg enillydd yma. Mae yna gyd-enillwyr, a phedwar canmoliaeth uchel, felly bydd penderfyniadau anodd gyda’r beirniaid i’w gwneud. Y llyfrgelloedd a’r awdurdodau llyfrgell sy’n gwneud y gwaith caled serch hynny, ac rydym yno i’w cefnogi, ac yn hybu’r hyn maen nhw’n ei wneud i annog a datblygu darllenwyr a darllen.”

Dywedodd Karen Napier MBE, Prif Swyddog Gweithredol, The Reading Agency:

“Mae ceisiadau eleni ar gyfer Llyfrgell y Flwyddyn wedi bod yn eithriadol, gan arddangos y dyfeisgarwch a’r arloesedd y mae llyfrgelloedd yn eu harneisio bob dydd i gyrraedd cynulleidfaoedd newydd. Fodd bynnag, roedd yr enillwyr rhanbarthol a gwladol yn sefyll allan am eu creadigrwydd a’u heffaith. O ddigwyddiadau ar raddfa fawr, rhaglennu gyda phartneriaid lleol amrywiol, i fentrau gofalus a thargedu fel clwb llyfrau i oedolion â syndrom Down, mae’r enillwyr hyn yn enghraifft o bŵer llyfrgelloedd i ymgysylltu â chymunedau mewn ffyrdd ystyrlon. Fel sefydliadau angori cymunedol, roedd rôl hanfodol partneriaid lleol llyfrgelloedd wrth gyflwyno’r gweithgareddau hyn yn disgleirio, ac roedd y llyfrgelloedd ar y rhestr fer yn dangos sut olwg fyddai ar etifeddiaeth barhaol eu prosiectau yn lleol.”